“ΕΘΝΟΣ” 5 Ιανουαρίου 1926
ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΗΜΑ
ΣΤΡΙΝΤΜΠΕΡΓ
Έλεγον προ ημερών δια το ίδρυμα του ινστιτούτου Νομπέλ εις την Στοκχόλμην, ότι δεν το εγνώριζον πολλοί κάτοικοι της σουηδικής πόλεως, τους οποίους ερώτησα. Και ανέφερον, ότι κάτι παρόμοιον μου συνέβη με την οικίαν, εις την οποίαν απέθανε εις την σουηδικήν πόλιν ο πασίγνωστος συγγραφεύς Αύγουστος Στρίντμπεργ.(*) Οι ξένοι εις μίαν πόλιν επιθυμούν να βλέπουν όσον το δυνατόν περισσότερα, αντιθέτως από τους εντοπίους, οι οποίοι αγνοούν πολλάκις τα σπουδαιότερα. Μήπως και εις ημάς εδώ δεν είναι πολλοί, οι οποίοι δεν ανήλθον ούτε μίαν φοράν εις την Ακρόπολιν; Λοιπόν μίαν πρωϊαν επήγα εις την οδόν της Στoκχόλμης, εις οίκημα της οποίας απέθανε συγγραφεύς, (**) του οποίου άλλοτε, προ ετών, είχον την ανοησίαν, μίαν επιπλέον εις την ζωήν μου, να μεταφράσω έργα και να τον καταστήσω γνωστότερον εις το ελληνικόν δημόσιον. Είχον κάμη τότε γνωστούς πλείστους βορείους συγγραφείς όχι μόνο δια του εντύπου, αλλά και διά του θεάτρου. Δεκαπέντε δραχμάς ποσοστά είχον πάρη δια τρεις παραστάσεις της “Λεονάρδας” του Μπγιαίρνσον (***) και 27,5 δια τρεις παραστάσεις του “Μπαλκονιού” του Έϊμπεργ. Είχε αναστατωθή τότε ολόκληρος η συντηρητική κριτική και το παλλόμενον από ζωήν εκείνο δραματάκι, δια το οποίον πολύ επέμενε ο Χρηστομάνος, ώστε να το κρατήση εις την σκηνήν τριέσπερον, είχε χαρακτηρισθή ως “έκφυλον”. Διατί δε; Διότι ο απατηθείς από την λατρευτήν του σύζυγον ηψήφησε την περιπέτειάν του με τας ωραίας απλάς εκείνας λέξεις: “Τι είνε αυτός ο πόνος εμπρός εις τον πόνον, που θα δοκιμάσω όταν αποθάνω!” Έκτοτε εις το ελληνικόν παλκοσένικον εδόθησαν εκατοντάδες δραμάτων με την “συζυγικήν συγγνώμην”, την προσφιλή γαλλικήν φιλοσοφίαν της εποχής. Εγινήκαμεν χριστιανικώτεροι εντός ολίγων ετών; Αγνοώ, διότι ουδέποτε επάτησα πλέον εις το θέατρον, ύστερα από τα ψεύδη του, που είδον. Και είδον επί μακρά έτη τα πλέον διακεκριμένα θέατρα του πολιτισμένου κοσμάκη. Η οδός, λοιπόν, εις την οποίαν έκειτο η κατοικία του Στρίντμπεργ, ευρίσκεται εις πολύ κεντρικόν μέρος της Στοκχόλμης. Αι οικίαι είναι υπερύψηλοι. Κατά τας πληροφορίας μου ευρέθην εις την ωρισμένην γωνίαν. Εκύτταξα δι’ εντοιχισμένην πλάκα. Καμμία. Ο χριστιανός εκείνος, θερμός μαχητής ιδεών, είχε δυσαρεστήση πολλούς συμπατριώτας του. Ούτε επί του τάφου του εστήθη μνημείον, τα οποία άλλως τε αποφεύγουν εις τα σουηδικά νεκροταφεία. Τόσος δα ταφάκος είνε, με μαύρον σταυρόν και ωραιότατα άνθη. Τον εφωτογράφησα, επάνω του είδον μπιλλιετάκια γυναικεία με ψιλογραμμένα γράμματα. Και εις τον τάφον του ακόμη δεν αφίνουν εις ησυχίαν αι γυναίκες τον τρομερόν μισογύνην, όστις επανειλημμένως είχε νυμφευθή. Αύτη η έγγραφος ανακοίνωσις επί τάφου μου εθύμισε άλλην, εις ελληνικόν νεκροταφείον, εις το της Κύμης, όπου αι γυναίκες μεταβαίνουν και γράφουν επί των τάφων των χαμένων προσφιλών των διαφόρους εξομολογήσεις των: Σε είδον απόψε εις το όνειρόν μου. Αυτά που μου είπες, ανδρούλη μου, δεν είνε σωστά… Βάϊ, βάΙ! Και μετά θάνατον γυναικεία αντίρρησις:! Ηρώτησα, λοιπόν, διαβάτας της οδού της Στοκχόλμης. Ουδέν εγνώριζον. Ηρώτησα τότε αλληλοδιαδόχως όλα τα επί της οδού εκείνης καταστήματα. Εδωδιμοπωλεία, μπαρ. Φαρμακεία, ανθοπωλεία, εστιατόρια, καφφενεία, ζαχαροπλαστεία κ.τ.λ. Ουδείς εξ΄όσων ηρώτησα εγνώριζε καν τον άνθρωπον! Αίφνης είδα εκεί πλησίον βιβλιοπωλείον. Ακριβώς δε εις την βιτρίναν του ήτο σειρά των έργων του Στρίντμπεργ, εις ευθηνήν μάλλιστα τιμήν. Εισήλθον και την εζήτησα. Ο υπάλληλος μου την έδοσε ευγενώς. Ωμιλήσαμεν επ΄αρεκτόν δια τον Στρίντμπεργ. Ωμίλει την γερμανικήν ως μητρικήν του γλώσσαν, όπως όλοι σχεδόν οι σουηδοί, αντιθέτως προς τους νορβηγούς, οι οποίοι έχουν προτίμησιν προς την αγγλικήν. Και αίφνης του εξέφρασα την επιθυμίαν μου. Ακριβώς εις αυτήν την οδόν κατώκει ο συγγραφεύς, όταν απέθανε. Λοιπόν, μου ήτο αδύνατον να πληροφορηθώ. Ουδείς εγνώριζε. Βεβαίως και ήξευρε αυτός, Ελυπείτο πολύ, αλλά δυστυχώς τώρα είχε αναλάβη υπηρεσίαν. Θα ερωτούσε όμως την ταμίαν, διότι αυτή υπηρέτει εκεί προ εικοσαετίας. Ήτο ισχνή, λευκόξανθος κυρία, γελαστή. Αλλά μόλις ήκουσε περί τίνος επρόκειτο συνωφρυώθη και είπε ξηρώς:
- Ξέρω, αλλά μου είναι αδύνατον να αναφέρω καν το όνομα ενός τέτοιου αναξιοπρεπούς μισογύνου!
Εχαιρέτισα ευγενώς, σεβασθείς την γυναικείαν χειραφέτησιν. Ώστε υπάρχουν και φανατικαί μίσανδροι; Και πέραν του τάφου ακόμη; Όχι παίζομεν.
ΕΙΣ
_________________
* Ο Άουγκουστ Στρίντμπεργκ (August Strindberg, 22 Ιανουαρίου 1849 – 14 Μαΐου 1912) ήταν Σουηδός θεατρικός συγγραφέας, μυθιστοριογράφος και ζωγράφος. Έγραψε μεταξυ των άλλων τα δράματα “Ο Πατέρας” (1887), “Δεσποινίς Τζούλια” (1888), “Οι πιστωτές” (1889), έργα που άφησαν εποχή.
** Το σπίτι που έζησε ο Στρίντμπεργκ βρίσκεται στην Οδό Ντρότνιγκαταν 85 στη Στοκχόλμη (πηγή: Ελληνική Βικιπαίδεια).
*** Ο Μπιέρνστιερνε Μαρτίνους Μπιέρνσον (Bjørnstjerne Martinus Bjørnson, 8 Δεκεμβρίου 1832 – 26 Απριλίου 1910) ήταν Νορβηγός συγγραφέας, βραβευμένος με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας του 1903. Το κοινωνικό δράμα “Λεονάρντα”, που έγραψε το 1879 προκάλεσε σάλο, πολλές συζητήσεις και μεγάλη αντίδραση από το κοινό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου