Ο ΚΟΡΩΝΟΪΟΣ ΚΑΙ Η ΙΣΠΑΝΙΚΗ ΓΡΙΠΗ

 «Όλα συνηγορούν ότι άρχισε το τέλος της πανδημίας», «δεν είναι μακριά η μέρα που ο κορονοϊός δεν θα είναι πλέον πανδημία» έγραφαν μέχρι μερικές μέρες πριν οι εφημερίδες, κι όμως σήμερα (28/6/22) βλέπω 20.333 κρούσματα – 16 θανάτους και 95 διασωληνωμένους. Οι μήνες, τα χρόνια περνάνε και όμως ο κορωνοϊός δε λέει να κοπάσει.
Εκατό χρόνια πριν η ανθρωπότητα αντιμετώπιζε μια παραπλήσια κατάσταση. Προς το τέλος του Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου εμφανίστηκε η διαβόητη ισπανική γρίπη που άφησε δεκάδες εκατομμύρια θύματα παγκοσμίως. Στη χώρα μας αυτή η πανδημία διάρκεσε τέσσερα χρόνια και κόστισε πολλές δεκάδες χιλιάδες νεκρούς, παρόλο που δεν υπάρχουν ακριβή επίσημα στατιστικά στοιχεία. Ο πόλεμος και η μικρασιατική εκστρατεία απασχόλησαν σχεδόν αποκλειστικά την ελληνική κοινωνία της εποχής, αφήνοντας την πανδημία επισκιασμένη για μεγάλο διάστημα. Παρόλα αυτά  μέχρι και την αρχή του 1921 η κατάσταση ήταν πολύ δύσκολη και ο κόσμος αρκετά θορυβημένος. Το κλίμα της εποχής απεικονίζει με απροσδόκητη αισιοδοξία και σκωπτικό τόνο το χρονογράφημα του Δημήτρη Χατζόπουλου «Η Γρίππη» που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Εμπρός» το Γενάρη του ίδιου χρόνου.
Γ.Χ.

Εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ», 15.1.1921

Η ΓΡΙΠΠΗ

 Όταν απευθύνθη προς τον ιατρό  το ερώτημα: «Τι θα γίνη με αυτήν τη γρίππην;», όλοι εκρεμάσθημεν από τα χείλη του.
- Πώς τι θα γίνη; Θα πεθάνωμεν, είπε ο γιατρός με απάθεια τιμώσαν την επιστήμην του.

- Γιατρέ αστειεύεσθε; είπε ο τολμηρότερος όλων μας. Ωραία παρηγορία εκ μέρους της επιστήμης!
- Η θετικωτέρα όλων, ετόνισε εκείνος με την ιδίαν απάθειαν.
- Σας ευχαριστούμε. Να αστειεύεσθε εις τοιαύτας ώρας, όπου όλη η κοινωνία ακούει πάλιν το όνομα της γρίππης και παγώνει. Κεραυνοβόλος θάνατος!  εντός πέντε-έξ’ ωρών. Ρίγη, έμετος και χαίρετε δια παντός. Ωραία η επιστήμη σας! Να μη βασκαθή. Τέσσαρα χρόνια τώρα δεν μπορεί να κάμη τίποτε κατά της τρομερής αυτής κυρίας, η οποία εθέρισε δέκα εκατομμύρια ανθρώπων!
- Και το χειρότερον να μη μπορούμεν να βρούμε ούτε μία κατοικίαν, παρ’ όλον αυτόν τον δεκατισμόν, ηκούσθη στεναγμώδης η φωνή ενός αστέγου.
 Ο ιατρός άναψε σιγαρέττον και ωμίλησε πάντοτε απαθής. Ενόμιζε κανείς πως ήταν μαρμάρινο άγαλμα το οποίον απέκτησε αιφνιδίως φωνήν:
- Διά το κακόν της ελλείψεως κατοικίας είμεθα υπεύθυνοι. Προέρχεται εξ ημών των ιδίων. Αλλά διά την γρίππην είμεθα εντελώς ανεύθυνοι. Δεν προέρχεται εξ ημών.
- Αλλά οι πρόοδοι της ιατρικής;
- Η ιατρική μίαν πρόοδον έκαμε. Προσπαθεί να εξακριβώνη από τί αποθνήσκουν οι άνθρωποι. Αυτό πρέπει να μας παρηγορή.
 Εκυττάζαμεν τον ιατρό με βλέμματα,  τα οποία ήσαν μαχαίρια.
- Νομίζετε, είπε, ότι είνε μικρά παρηγορία να γνωρίζωμεν από τι αποθνήσκουν οι άνθρωποι; Τότε δεν κατανοήσατε την αποστολήν της επιστήμης, η οποία είνε προσπάθεια γνώσεως και τίποτε άλλο.
- Ώστε αποκλείετε την ωφελιμότητα της επιστήμης, της ιατρικής μάλιστα, της πρακτικωτέρας επιστήμης;
- Φευ! φίλοι μου, καθώς βλέπετε με μεγάλην σας δυσαρέσκεια, την ωφελιμότητα αποκλείει αυτή η πράξις. Δεν είνε δυνατόν παρά να αποθάνωμεν. Ώστε μη με ερωτάτε τι θα γίνει και με την γρίππην. Δεν εδόθη παρά ανθρώπων, ώστε να καταπολεμηθεί από την θέλησην άλλων ανθρώπων. Είνε δεδομένον παρά τη θέλησίν μας. Και έως τώρα δεν γνωρίζομεν τίποτε θετικόν περί αυτού. Τούτο είνε το πλέον δυσάρεστον δι’ ημάς τους ιατρούς, όχι όμως και διά τους ασθενείς.
- Εις τους ασθενείς δεν είνε δυσάρεστον να βλέπουν ότι είνε ενδεχόμενον να αποθάνουν από γρίππην;
- Διατί να είνε ειδικώς δυσάρεστος ο θάνατος από τη γρίππην και να μην είνε από κάθε άλλην νόσον;
 Τώρα πλέον ηρχίσαμεν να θυμώνωμεν με την απάθεια του επιστήμονος, η οποία μας εφαίνετο σκληρή ειρωνεία. Μια κυρία είπε εξωργισμένη:
- Γιατρέ, σωπάστε, δι’ όνομα του Θεού, διότι θα προκαλέσετε προσωπικόν επεισόδιον.
 Ο άνθρωπος της πρακτικής επιστήμης ανύψωσε τους ώμους και είπε:
- Αν σας έλεγα, ότι εφευρέθη το φάρμακον της γρίππης, θα σας ευχαριστούσα;
- Θα σας εφιλούσαμεν όλοι!
- Και όλαι; ηρώτησε με μειδίαμα, το οποίον ήταν απαίσιον εις τα χείλη ενός τόσο ωμού θετικιστού.
- Και αν ηρνούντο αι κυρίαι να σε φιλήσουν, θα εξηναγκάζοντο, εφώναξε κάποιος, ακόμη και από τον περισσότερον ζηλιάρην μεταξύ μας.
- Τότε πρέπει να δεχτώ φιλήματα, είπε τώρα ο ιατρός με παράξενην έκφρασιν σαρκασμού. Το ιατρικόν της γρίππης έχει ευρεθή τέλος πάντων.
- Τόσην ώραν, λοιπόν, τώρα μας  μας ειρωνεύεσθε με τις απογοητεύσεις σας;
- Πιθανόν να υπήρχε μία ειρωνεία εδώ, αλλά βεβαιωθήτε, σας παρακαλώ, ότι δεν προήρχετο από εμένα. Είμαι τόσον θνητός και γώ, καθώς όλοι σας. Η ειρωνεία των φαινομένων της ζωής είνε εκτός της ιδικής μας δυνάμεως και θελήσεως.
- Το φάρμακον! το φάρμακον κατά της γρίππης, γιατρέ! ηκούσθηκαν αι φωναί των περισσότερων ανυπομόνων.
- Ω! είνε τόσο απλούν.
- Η βεντούζες βέβαια;
- Η βεντούζες ίσχυαν διά την γρίππην του προπαρελθόντος έτους. Μη λησμονείτε,  ότι τα συμπτώματα της εφετεινής γρίππης είνε πολύ διαφορετικά από τα μέχρι σήμερον γνωστά. Η γρίππη εννοεί να καταπλήξη περισσότερον όλων τους πτωχούς ιατρούς οι οποίοι ζητούν να την πολεμήσουν. Έχομεν, λοιπόν, εφέτος ένα άλλο φάρμακον,  πολύ απλούστερον από της βεντούζες, αλλά αποτελεσματικώτερον.
- Πήτε το επιτέλους, γιατρέ, διότι δεν μπορούμεν να αναπνέυσωμεν. Πνιγόμεθα! Τι είδος φάρμακον είνε τόσον αποτελεσματικόν;
- Η μαντζουράνα, είπε με τόσην σοβαρότητα,  τώρα ο ιατρός, με όσην απάθειαν εφανέρωνε προηγουμένως.
 Εκκυταχθήκαμεν έκπληκτοι. Που ήθελε να φθάση απόψε αυτός ο άνθρωπος με τας παραδοξολογίας του. Οργίλη αντήχησε μια φωνή:
- Γιατρέ, για μπεμπέδες μας περνάτε;
- Επαναλαμβάνω, ότι η μαντζουράνα παρέχει ενθαρρυντικά θεραπευτικά αποτελέσματα, προκειμένου περί της γρίππης, αρκεί μόνο να δοθή εις τον ασθενή με αναλογίαν,  την οποία θα κανονίσει ο θεραπεύων ιατρός, συμφώνως με τα φαινόμενα της νόσου και τον οργανισμόν του ασθενούς.
 Παρατηρήθη τότε ότι η ομήγυρις εκύτταζε τον ιατρόν με έκφραση γαλήνης. Στα μάτια όλων έλαμπε η ελπίς. Αι κυρίαι μάλιστα είχαν επανακτήσει το χρώμα τους. Κάποια ηρώτησε:
- Είσθε βέβαιος, γιατρέ, ότι είχατε καλά αποτελέσματα;
- Δεν δύναμαι να αποφανθώ, ότι ανεκαλύψαμεν το φάρμακον της γρίππης.
 Τώρα εισήλθε ένας ωραίος αξιωματικός, ο οποίος μας έφερε νέα. Ήρχισε να αφηγείται λεπτομερείας των τελευταίων επιτυχιών του στρατού μας. Το ενδιαφέρον εκινήθη ζωηρόν. Ελησμονήθησαν η γρίππη, το φάρμακον της, ο ιατρός.
- Γιατρέ, του εψιθύρισα μίαν στιγμήν στο αυτί: Διατί είπες ψέμματα;
- Θέλεις, λοιπόν, να προσθέσω, όπως ο συνάδελφός μου εις την «Αγριόπαπια» του Ίψεν, ότι το ψεύδος είνε απαραίτητον διά την αθλίαν ταύτην ζωήν; μου απήντησε εις τον ίδιον χαμηλόν τόνον.
ΠΕΖΟΠΟΡΟΣ