ΙΟΥΛΙΑΝΑ 1965

 Τα θλιβερά γεγονότα της Νέας Σμύρνης αυτών των ημερών μου’φεραν στο νου ένα περίεργο γεγονός που συνέβη στη δεκαετία του ’60. Είχα τότε ένα γάτο, το Ρίκο, που αγαπούσα πολύ. Κάποτε αρρώστησε, άρχισε να χάνει το τρίχωμα, ο κτηνίατρος μας έδωσε μια κρέμα και μας συμβούλεψε να πάρουμε ένα κολάρο για γάτους ώστε το ζώο να μην μπορεί να γλύψει την αλοιφή. Που να βρεις όμως ένα κολάρο για γάτους το 1965;   Ο πατέρας μου πληροφορήθηκε ότι υπήρχε ένα μαγαζί στο Θησείο,  στο Μοναστηράκι, δεν θυμάμαι ακριβώς, που πούλαγε τέτοια κτηνιατρικά περίεργα. Δέχτηκε μάλιστα να με πάρει να ψάξουμε μαζί για το μαγαζί την επόμενη. Οι μέρες ήταν πονηρές, μόλις είχε παραιτηθεί ο Γ.Παπανδρέου και άρχιζαν τα Ιουλιανά. Η μητέρα μου ήταν ήδη ψυλλιασμένη και προσπάθησε να μας αποτρέψει, «που πας το παιδί στις διαδηλώσεις», ενώ ο πατέρας μου την καθησύχασε ότι δεν υπήρχε κίνδυνος. Την άλλη μέρα μετά από πολλά βρήκαμε το κολάρο (που τελικά αποδείχτηκε στενό για το λαιμό του Ρίκου) και πήραμε το δρόμο της επιστροφής. 

Ο Πάνος Χατζόπουλος το 1965

Κάπου στο Μοναστηράκι συναντήσαμε μια μεγάλη παρέα που κουβαλούσε αυτοσχέδια πλακάτ, μουσαμάδες με συνθήματα «114» και άλλα τέτοια, μερικοί απ΄αυτούς γνώριζαν τον πατέρα μου -προφανώς ΕΔΑϊτες- και είχαν οικειότητα, πιάσανε συζήτηση, περπατώντας μαζί στην οδό Μητροπόλεως έβλεπα ότι μαζευόταν όλο και πιο πολύς κόσμος που πήγαινε προς το Σύνταγμα. Στο ύψος του τότε Υπουργείου Παιδείας, εκεί που είναι ενσωματωμένο το εκκλησάκι της αγίας Δύναμης, ξεπετάχτηκαν καμμιά τριανταριά αστυνομικοί με κλομπ, αγριεμένοι και φωνάζαν «πίσω, πίσω κομμούνια, από ΄δω δεν περνάτε». Από πίσω ερχόταν άλλος κόσμος που μας έσπρωχνε όλο και πιο πολύ προς τους αστυνομικούς, άρχισα να φοβάμαι αλλά δεν τόλμησα να πω τίποτε. Οι διαδηλωτές φώναζαν, σήκωναν τα πλακάτ, προσπαθούσαν να περάσουν μπροστά. Οι αστυνομικοί πλήθυναν, έκαναν κλοιό και έδερναν -χωρίς πολύ ζήλο- όποιον πήγαινε να περάσει. Εκεί που η κατάσταση είχε γίνει αφόρητη ακούστηκε μια φωνή πίσω από τον αστυνομικό κλοιό: «Βρε Πάνο, τι κάνεις βρε παιδί, πόσα χρόνια δεν βλεπόμαστε…» και εμφανίστηκε ένας γαλονάς χαμογελαστός απευθυνόμενος στον πατέρα μου, «είσαι με τα καλά σου, έφερες το παιδί σε διαδήλωση, έχουμε διαταγή να βαρέσουμε σήμερα, πάρτο και φύγε». Σύξυλοι οι μπάτσοι δεν ξέραν τι να σκεφτούνε, κατέβασαν τα χέρια και κοίταγαν άπρακτοι. Αλλά και οι διαδηλωτές άρχισαν να κοιτάνε με περίεργο τρόπο τον πατέρα μου, πιθανώς τον πήραν για χαφιέ, πάντως εμείς χαιρετίσαμε τον αρχιμπάτσο και αποχωρήσαμε. Όπως μου εξήγησε ο πατέρας μου αργότερα, τον αστυνομικό αυτό τον είχε γνωρίσει όταν δούλευε στη ΧΡΩΠΕΙ (το 1958) και εμείς μέναμε στο Χολαργό, κάθε μέρα έπαιρναν το ίδιο λεωφορείο, συζητούσαν σε όλη τη διαδρομή, ο αστυνομικός ήταν ρουμελιώτης, οι Γερμανοί του΄χαν σκοτώσει τον αδελφό μερικές μέρες πριν πέσει το μέτωπο το 1941, διάβαζε κρυφά «Τα Νέα», ασχολιόταν με λογοτεχνία, τέλος πάντων δεν ήταν φασιστόμουτρο. Αργότερα μάθαμε ότι επί δικτατορίας έπεσε σε δυσμένεια και τελικά αναγκάστηκε να παραιτηθεί.  Λυπάμαι αλλά όσο και αν προσπάθησα δεν κατάφερα να θυμηθώ το όνομά του.

Πρωτοσέλιδο της "Ελευθερίας" της 22 Ιουλίου 1965

Τα πράγματα πήραν δραματική τροπή τις επόμενες μέρες. Την Τετάρτη 21 Ιουλίου στις δέκα το βράδυ στη διασταύρωση των οδών Σταδίου και Χρήστου Λαδά δολοφονήθηκε ο αγωνιστής Σωτήρης Πέτρουλας, ιδρυτικό μέλος της Νεολαίας Λαμπράκη. Την άλλη μέρα οι συμπολιτευόμενες εφημερίδες έγραφαν ότι υπεύθυνη για το θάνατο του φοιτητή ήταν… η ΕΔΑ (βλέπε τίτλο της «Ελευθερίας» της 22-7-1965). Οι κακή συνήθεια της στρεβλής πληροφόρησης δεν είναι σημείο των καιρών μας, υπήρχε από τότε. Μιά αρκετά αντικειμενική περιγραφή των Ιουλιανών και της Αποστασίας του 1965 μπορείτε να βρείτε στη Βικιπαίδεια.